Open Monumentendag 2022: Koninklijk Atheneum in beeld door Stefan Lambrechts

In 1936 kreeg Eduard Van Steenbergen van de gemeente Deurne de opdracht een rijksmiddelbare school voor 1000 jongens te ontwerpen. Op het onregelmatige rechthoekige perceel tekende de architect vleugels rond een centrale en gedeeltelijk overdekte speelplaats.

Naast 31 leslokalen zijn er ook een conciërgewoning, een woning voor de studieprefect, twee gymzalen, een toneel- en feestzaal en een publieke stortbadinrichting. Buurtbewoners konden ook gebruik maken van de stortbadinrichting, wat zorgde voor de integratie van het project in het sociale weefsel.

Toen de eerste steen werd gelegd in 1937, kampte de gemeente met financiële problemen. Ze schrapte de bouw van een tweede verdieping en de architect moest zijn ontwerp versoberen. Het middenblok kreeg in de jaren 1950 alsnog een bijkomende verdieping. De werken stonden onder leiding van de zoon van Van Steenbergen. Hij ontwierp in 1978 een uitbreiding voor de school.

Jongens en meisjes

In 1940 konden de eerste lessen starten, maar pas een jaar later was het gebouw voltooid. De school stond bekend als hypermodern en progressief. Na de oorlog werden ook meisjes toegelaten. Daarmee was het Atheneum van Deurne één van de eerste gemengde scholen van het land. Het gebouw wordt gekenmerkt door eenvoud, helderheid en praktische efficiëntie. Het concept sluit aan bij de nieuwe pedagogische inzichten van die tijd en de moderne overheidsrichtlijnen voor een betere accommodatie van onderwijsgebouwen.

Architectuur

Het complex is een betonconstructie bekleed met gele baksteen. Buitenmaterialen en kleuren zijn binnen doorgetrokken, net als de afwisseling van rechte en gebogen lijnen. Het interieur is sober vormgegeven met art deco-inslag in functionele details zoals trapleuningen en lichtarmaturen. De maatvoering is afgestemd op kinderen. Zo zijn de in- en doorgangen laag gehouden en is er een dubbele trapleuning voorzien: een ronde koperen op kinderhoogte en een tweede op normale, verplichte hoogte. De klassen die Van Steenbergen ontwierp zijn ruimer dan de voorschriften van zijn tijd en baden in licht.

Restauratie

Tussen 2006 en 2012 onderging het gebouw een restauratie. De oorspronkelijke kleuren en materialen van het lesgedeelte werden hersteld evenals de luifel aan de voorzijde. Ook de didactische infrastructuur en technische installaties zijn vernieuwd. Een tweede fase omvatte de restauratie van de turn- en sportzaal.

Beelden: Stefan Lambrechts
Tekst: KA Deurne